MANASTIR UVAC
Crkva Rodjenja Presvete Bogorodice
Manastirski posed Uvac nalazi se u selu Stublo, na
granici opština Cajetina i Priboj, u zaseoku Uvac. Na
velikom arheoloskom lokalitetu, 50x40 metara, otkrivene su
1994. godine i otkopane zidine crkve 17x12 metara.
Manastirska crkva zauzimala je centralni prostor; sa juzne
strane su ostaci konaka, a sa severne je manastirsko
groblje.
Otkriveni su i ostaci istocnika (cesme), tri
vodovoda od drvenih cevi s metalnim spojnicama, iz
razlicitih perioda. U šutu severne pevnice pronadjen je
dobro ocuvan stolarsko-bacvarski alat, verovatno iz XVII
veka.
Prvobitna crkva bila je mala gradjevina koju je
manastirsko bratstvo proširivalo dogradjujuci pripratu,
bocne pevnice i proširujuci oltarsku apsidu. Pronadjeno je
veliko bogatstvo plastike: raskosna amvonska rozeta,
fragmenti mermernog crkvenog mobilijara, zatim krstionica,
ciraci i drugo. Zidno slikarstvo je skoro u celini unisteno,
ali zahvaljujuci upornim konzervatorima, iz stotine
fragmenata od fresaka uspela je delimicna rekonstrukcija
likova Svetog Arhangela Mihaila i Svetog Simeona.
Ceo manastirski kompleks Uvac svedocanstvo je o
postojanju jednog velikog duhovnog centra u ovom kraju. Ne
zna se ko je manastir podigao, ko ga je obnavljao, niti kada
je i koliko puta u svojoj burnoj istoriji rusen. Na
stranicama jedne crkvene knjige iz 1622. godine saznajemo da
je hram posvecen Rodjenju Presvete Bogorodice. Manastir je 1682.
posetio skopski mitropolit Teofan i doneo knjige na dar. Ne
zna se kojim povodom je boravio ovde i temisvarski
mitropolit Josif. Nije poznato i da li je duhovni centar
Uvac imao uticaja na zivotni put peckog patrijarha Gavrila
(sredina XVII veka) rodjenog u ovim krajevima u porodici
Raskovica.
U rusevinama je manastir zatekao i opisao jeromonah
Dionisije Popovic 1856. godine. Svestrani prota Jevstatije
Karamatijevic je u trecoj deceniji naseg veka u Uvcu zatekao
ostatke velicanstvene crkve i drugih gradjevina.
Na Malu Gospojinu 1995. godine ponovo je oziveo
manastir, posle dva i po veka. Istog dana obavljeno je malo
osvecenje crkve i sluzena sveta arhijerejska liturgija.
Liturgiju je sluzio Njegovo Preosvestenstvo episkop zicki
Gospodin Stefan, uz sasluzenje sveštenstva namesnistva
uzickog.
|
