Sjenica

Sultan Valida – centralna gradska džamija u Sjenici / Wikipedia

Današnja Sjenica razvila se iz srednjovekovnog trga i karavanske stanice Senice na Drinskom putu. U župi Senica bio je i jedan od dvorova Nemanjića u srednjovekovnoj Srbiji. Teritoriju opštine uglavnom ispunjavaju Pešterska visoravan i Sjenička kotlina.

Sjeničku teritoriju površine 1056 kvadratnih kilometara okružuju područja opština Novi Pazar, Tutin, Bijelo Polje u Crnoj Gori, Prijepolje, Nova Varoš i Ivanjica. Okružena je i planinama Golijom, Javorom, Zlatarom, Jadovnikom, Giljevom, Žilindarom, Ninajom, Trojanom, Suharom. Prosečna nadmorska visina je od 1.100 do 1.200 metara. 

Zbog specifičnih hidrometeoroloških karakteristika Sjenica je poznata po ekstremno niskim temperaturama. Zabeležena je temperatura od minus 38,3°C u januaru 1954. godine, a sneg je padao i u junu 1989. Slane nisu retkost i tokom letnjih meseci.

Sjenička opština prema popisu 2022. godine ima 24.083 stanovnika (12.147 muškaraca i 11.936 žena).

Istorija

Sjenica se prvi put pominje 1253. godine u povelji kralja Uroša Nemanjića (sina Stefana Prvovenčanog i Ane Dandolo), kao mesto na dubrovačkom putu. Tu su pristajali i plaćali carinu dubrovački trgovci. Za Nemanjiće se vezuje i mesto Caričina gde je bio letnjikovac carice Jelene, žene cara Dušana Silnog.

Reka Drina, Rogačica

Tokom osmanske vlasti Srbi su pokušali oslobođenje prvi put između 1688. i 1690, kao i 1737. godine, oba puta u saradnji sa austrijskom vojskom. U Prvom srpskom ustanku, na Đurđevdan 1809. godine, Karađorđevi ustanici su delimično oslobodili Sjenicu, u pohodu prema Novom Pazaru.

Preuređenjem Novopazarskog sandžaka 1902. godine formiran je Sjenički sandžak, sa četiri kaze (sreza): Sjenica, Bijelo Polje, Nova Varoš i Vraneš-Donji Kolašin.

U Prvom balkanskom ratu, u jesen 1912. godine, srpska vojska oslobodila je ceo Sjenički sandžak, a Sjenicu 10. oktobra.

U Drugom svetskom ratu Sjenica je oslobođena 8. januara 1945. godine.

Privreda

Stočarstvo, zemljoradnja i kasnije rudarstvo u osnovi su privredne delatnosti u Sjenici. Stočarstvo je ostalo dominantno, a sjenički sir i kačkavalj su brendovi stočarske proizvodnje.

Regionalni centar za razvoj poljoprivrede i sela nastoji da unapredi poljoprivrednu proizvodnju kao perspektivnu razvojnu granu, uz saradnju sa gazdinstvima pružanjem savetodavne i stručne pomoći.

Poznatije privredne organizacije u opštini su Rudnik uglja „Štavalj“ i Poljoprivredno-šumarski kombinat „Pešter“. Mrko-lignitni ugalj u sjeničkom basenu važan je energetski potencijal Srbije.

U novim privrednim aktivnostima preovladava privatna inicijativa.

Školstvo

Zabeleženo je da je Usni-paša 1905. osnovao ćilimarsku školu, a za učiteljicu doveo Jermenku iz Anadolije.

A 1906. godine u pravoslavnoj crkvi i novoj školi proslavljena je školska slava Savindan.

Danas u Sjenici rade dve osnovne škole – „Svetozar Marković“ i „12. decembar“ i dve srednje – Gimnazija „Jezdimir Lović“ i Tehničko-poljoprivredna škola, a u okolnim mestima su osnovne škole “Branko Radičević” – Štavalj, “Bratstvo – jedinstvo” – Duga Poljana, “Jovan Jovanović Zmaj” – Raždaginja, “Sveti Sava” – Bare, “Vuk Karadžić” – Kladnica i “Rifat Burdžević – Tršo” – Karajukića Bunari.

Đetinja, Veliki park

Podelite:

Odnosi se na obaveštenja o novim člancima na sajtu i važne informacije o samom sajtu. Nećete dobijati nikakve reklame niti će vaši podaci biti ustupani trećim licima.