Narodni muzej Užice osnovan je 12. jula 1946. godine kao Muzej ustanka 1941. i smešten je u zgradi filijale nekadašnje Narodne banke Kraljevine Jugoslavije.
Prva muzejska postavka otvoreno je 7. jula 1948. godine u zgradi filijale Narodne banke.
Gradski narodni odbor je 1954. godine ustupio Muzeju obe zgrade banke sa trezorima (podzemnim tunelima) u kojima je u jesen 1941. godine radila Partizanska fabrika oružja i municije.
Pod nazivom Narodni muzej osnovan je 29. aprila 1963. godine, u čiji sastav su ušli Muzej ustanka 1941. i Zavičajni muzej (Jokanovića kuća).
Narodnom muzeju je 1979. godine prenet na upravljanje i korišćenje Memorijalni kompleks Kadinjača, koji je samostalno funkcionisao od 1991. do 2002. godine, kada ponovo ulazi u sastav Muzeja.
Muzej raspolaže prostorom od oko 3.500 kvadratnih metara od čega je 2.000 kvadratnih metara izložbeni prostor (četiri sale za stalnu postavku) i tri sale za tematske izložbe.
U okviru Muzeja nalaze se stručna odeljenja za arheologiju, etnologiju, istoriju i istoriju umetnosti, pedagoška služba, stručna biblioteka, konzervatorske radionice, fotolaboratorija, služba za opšte, materijalno i finansijsko poslovanje i služba za pomoćno-tehničke poslove.
Stručnjaci Muzeja bave se naučno-istraživačkim i muzejsko-istraživačkim radom, obradom muzejskih predmeta, konzervatorsko-restauratorskim i snimateljsko-dokumentacionim radom, izložbenom i izdavačkom delatnošću, prosvetno-pedagoškim i informativno-marketinškim radom, pružaju usluge korisnicima muzejskog materijala i sarađuju sa srodnim ustanovama.
Muzejski materijal sa više od 50.000 inventarskih jedinica razvrstan je u više arheoloških, etnoloških, istorijskih, umetničkih i numizmatičkih zbirki.
U podzemnim galerijama je stalna postavka „Partizanska fabrika oružja i municije“, a u zasebnom tunelu Lapidarijum antičkih spomenika.
U prostoru Muzeja su i spomenici žrtvama eksplozije u trezorima 22. novembra 1941. godine i spomenik Josipu Brozu Titu. Ispred zgrade Muzeja izložen je tenk „hočkins“ zarobljen od Nemaca septembra 1941. godine.
Pored zaštite pokretnih kulturnih dobara, Narodni muzej Užice se bavi i zaštitom nepokretnih kulturnih dobara. U periodu od 1994. godine do 1998. godine urađena je kompletna konzervacija, restauracija i revitalizacija manastira Uvac u opštini Čajetina, a 2012. godine završen je projekat rekonstrukcije-izgradnje crkve brvnare u Sevojnu.
Izvršena je restauracija rodnih kuća i spomen-soba poznatih ličnosti i narodnih heroja (Dimitrija Tucovića, Stevana Čolovića), kao i spomen česama na Popovoj vodi (posvećena ratnicima balkanskih i Prvog svetskog rata), u Velikom parku u Užicu (Ružića česma) i drugih spomen obeležja.
Narodni muzej je i jedan od najaktivnijih izdavača Zlatiborskog okruga sa više od 200 objavljenih publikacija (monografija, kataloga), uključujući i časopis Užički zbornik.
Objekti Muzeja stavljeni su pod zaštitu države 1949. godine. Proglašeni su nepokretnim kulturnim dobrom od izuzetnog značaja 1979. godine.
Danas je Narodni muzej Užice regionalni muzej nadležan za teritoriju devet opština Zlatiborskog upravnog okruga i Grad Užice: Bajinu Baštu, Kosjerić, Požegu, Arilje, Čajetinu, Novu Varoš, Priboj, Prijepolje i Sjenicu.
Nagrade
Za celokupan rad Muzej je dobio značajne nagrade i brojna priznanja.
Izdvajaju se dve najveće muzejske nagrade „Mihailo Valtrović“ dobijene od Muzejskog društva Srbije – 1987. za ukupnu delatnost i 2004. za postavku Legata slikara Mihaila Milovanovića.
Za izuzetan doprinos razvoju kulture u Republici Srbiji, Narodni muzej Užice nagrađen je „Vukovom nagradom“ 1973. godine.
Ukazom Predsednika Republike, Narodni muzej Užice odlikovan je Sretenjskim ordenom 3. stepena 2021. godine za sveukupan rad tokom 75 godina postojanja.
U nemačkom gradu Alenu (pokrajina Baden-Virtemberg) Narodnom muzeju Užice dodeljena je 2022. godine Međunarodna nagrada ISTER IBP AWARDS iz oblasti zaštite i očuvanja rimskog kulturnog nasleđa.
Direktori Narodnog muzeja
Direktorka Narodnog muzeja Užice je Slavica Stefanović, muzejski savetnik.
Na dužnosti direktora Muzeja bili su Milovan Kutlešić (1948-1951), Novak Živković (1951-1966), Života Marković (1966-1975, 1980-1986), Milivoje Marinković (1975-1980), Milutin Pašić (1986-1990), Radivoje Papić (1991-1992), Dragiša Milosavljević (1992-2004), Živan Radovanović (2004-2006), Blaže Čubrilo (2006-2009), Nikola Gogić (2009-2018).
Muzeji u sastavu
Memorijalni kompleks Kadinjača
Odeljenje Narodnog muzeja Užice u Novoj Varoši
Stalne postavke Narodnog muzeja Užice
Legat slikara Mihaila Milovanovića
Lapidarijum antičkih spomenika
Partizanska fabrika oružja i municije 1941. godine
Istorija Namenske proizvodnje u Užicu od 1918. godine do danas
Radnički bataljon i borba na Kadinjači
Adresa i kontakt
Ulica Dimitrija Tucovića 18, 31000 Užice
Tel. +381 31 521 360
E-mail: nmuzejuzice@ptt.rs
Radno vreme za posetioce
Ponedeljak – Petak: 08.00 – 14.30
Subota-Nedelja: Po najavi Muzeju
Ostavite odgovor